Nazım Hikmet Ran
Nazım Hikmet Ran Kimdir?
14 Ocak 1902’de Selanik’te doğan Nazım Hikmet Türk şair ve yazardır. Mavi Gözlü Dev lakabıyla da tanınır. Eserleri birçok dile çevrilen şair ilk eserlerini hece ölçüsü kullanarak yazdı. Daha sonraları serbest nazım ölçüsünü kullanmaya başladı. Türkiye’de serbest nazımı kullanan ilk şairdir. Siyasi düşünceleri yüzünden birçok kez tutuklandı ve yaşamının büyük bir bölümünü hapislerde ve sürgünde geçirdi. Türk vatandaşlığından çıkarıldıktan sonra büyük dedesinin vatandaşlığı olan Polonya vatandaşlığına geçti. Dedesinin soyadı olan Borcezki’yi aldı. Bu yıllarda eserlerine sansür uygulandı ancak ölümünden sonra tüm eserleri yayımlandı.
Modern Türk şiirinin kurucusu olarak kabul edilen şair, toplumcu-gerçekçi çizgide eserler verdi. Eserlerini Fütürizm (gelecekçilik) akımından etkilenerek kaleme aldı.
Nazım Hikmet Ran Hayatı
Nazım Hikmet ilköğrenimini Göztepe Taş Mektebi’nde tamamladı. İlk şiiri olan Feryad-ı Vatan’ı henüz on bir yaşındayken yazdı. 1913’de Mekteb-i Sultaniye’de ortaokula başladı. 1915 yılında Heybeliada Bahriye Mektebi’ne girdi. Buraya girmesindeki en büyük etken denizcileri övdüğü şiiri “Bir Bahriyelinin Ağzından” oldu.
1916 yılında “Hala servilerde ağlıyorlar mı” şiiri dergide yayımlandı. Yeni Mecmua Dergisi’nde yayımlanan bu şiir Nazım Hikmet’in ilk intişar eden (yayımlanan) şiiridir.
1919 yıllında Nazım Hikmet Mustafa Kemal‘in kurmuş olduğu orduya katılmak istediği için okuldan atıldı. Anadolu’ya geçip orduya katılmak isteyen Nazım Hikmet ‘in cepheye gitmesine izin verilmedi. Bunun üzerine Ankara Hükümeti’nin görevlendirmesiyle Bolu da bir süre öğretmenlik yaptı.
Eylül 1921 de ise Moskova’ ya gitti. Burada Doğu Emekçileri Komünist Üniversitesi’nde siyasal bilimler ve iktisat eğitimi aldı. 1924’de Türkiye’ye dönen Nazım Hikmet Aydınlık dergisinde çalışmaya başladı. Dergide yayımlanan şiirleri yüzünden hakkında dava açılınca tekrar Moskova ya gitti.
1928’de af yasasından yararlandı ve tekrar Türkiye’ye döndü. 1925 yılından 1938’e kadar ondan fazla mahkemede yargılandı. En son 1938 yılında 28 yıl 4 ay hapis cezasına çarptırıldı. 12 yıl hapis yatan Nazım Hikmet 1950 yılında çıkan genel af kanunuyla serbest kaldı.
22 Kasım 1950’de UNESCO tarafından Uluslararası Barış Ödülü verildi.
Serbest bırakıldıktan sonra askere çağrıldı. Yasal olarak böyle bir yükümlülüğü bulunmaması ve kötüleşen sağlık durumu nedeniyle öldürüleceğini düşündü. Bunun üzerine Haziran 1951 de Moskova’ya gitti. Temmuz 1951’de de Bakanlar Kurulu’nun kararıyla Türk vatandaşlığından çıkarıldı. Vefatının üzerinden 58 yıl geçtikten sonra bu karar kaldırıldı ve Nazım Hikmet tekrar Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı oldu.
3 Haziran 1963 sabahı geçirdiği kalp krizi sonucu Moskova’da hayatını kaybetti. Mezarı da burada olan Novodevici Mezarlığı’ndadır.
Nazım Hikmet Ran Yargılandığı Davalar
- Ankara İstiklal Mahkemesi (1925)
- 15 yıl kürek mahkumiyeti cezası verildi.
- İstanbul Ağır Ceza Mahkemesi (1927-1928)
- Üç ay hapis cezası verildi.
- Rize Ağır Ceza Mahkemesi (1928)
- Azınlıkları kışkırtma suçundan yargılandı. Beraatine karar verildi.
- Ankara Ağır Ceza Mahkemesi (1928)
- İstiklal Mahkemesinin vermiş olduğu kürek mahkumiyeti cezası kaldırıldı.
- İstanbul 2. Asliye Ceza Mahkemesi (1931)
- Halkı suça teşvik iddiasıyla yargılandı. Beraatine karar verildi
- İstanbul Ağır Ceza Mahkemesi (1933)
- Halkı kışkırtmak suçundan yargılandı. 6 ay 3 gün hapis cezası verildi . Af kanunundan yararlandığı için cezası düştü.
- İstanbul 3. Asliye Ceza Mahkemesi (1933)
- Hakaret suçundan yargılandı. Dava devam ederken çıkan af kanunu neticesiyle ceza almadı.
- Bursa Ağır ceza mahkemesi (1933-1934)
- Örgüte katılmak suçundan yargılandı. Dört yıl hapis cezasına mahkum edildi.
- İstanbul Ağır Ceza Mahkemesi (1936-1937)
- Harp okulu Komutanlığı Askeri Mahkemesi (1938)
- Komünizm propagandası yapmak ve örgüt faaliyetleri yürütmek iddiasıyla gözaltına alındı. Askeri kişileri üstlerine karşı kışkırtmak suçundan da yargılandı.15 yıl ağırlaştırılmış hapis cezası ve kamu hizmetlerinden ömür boyu yararlanamama cezası verildi.
- Donanma komutanlığı askeri Mahkemesi (1938)
- Donanmayı isyana teşvik suçundan yargılandı. 20 yıl ağırlaştırılmış hapis cezası aldı.
Nazım Hikmet Ran Eserleri Hakkında
Nazım Hikmet‘in ilk şiirleri Cumhuriyet öncesi dönemde yayımlandı. Şiirde kullanılacak ve kullanılmayacak sözcük ayrımı yapmayan Nazım Hikmet, Türk Şiir’ine yeni bir soluk getirdi. Divan ve Halk Edebiyatı’nın şiir anlayışını modernize ederek eserler verdi. Yazdığı eserlerde genel olarak toplumsal konuları ele aldı. Şiir dışında oyun, mektup, öykü türünde de eserler verdi. Vladimir Mayakovski, Tevfik Fikret, Ziya Paşa ve Sovyet şairlerinden etkilendi. Nâzım Hikmet’in kaleme aldığı eserler;
Şiir: Jakond ile Si-Ya-U, 835 Satır, 1+1= Bir, Varan 3, Sesini Kaybeden Şehir, Gece Gelen Telgraf, Taranta Babu’ya Mektuplar, Portreler, Şeyh Bedrettin Destani, Simavne Kadısının Oğlu, Dört Hapishaneden Rubailer, Kurtuluş Savaşı Destanı, Yatar Bursa Kalesinde, Benerci Kendini Niçin Öldürdü, Kuvâyi Milliye, Memleketimden İnsan Manzaraları, Yeni Şiirler, Son Şiirleri, İlk Şiirler, La Fontaine’den Masallar
Oyun: Ferhad ile Şirin, Kafatası, Kadınların İsyanı, Yusuf ile Menofis, Demokles’in Kılıcı
Roman: Ka Konuşmaz, Yeşil Elmalar, Yaşamak Güzel Şey Be Kardeşim
Öykü-Masal: Hikâyeler, Masallar, Çeviri Hikâyeler
Yazılar: Konuşmalar, Sanat, Edebiyat, Dil, Kültür, Yazılar
Mektup:Piraye’ye Mektuplar, Cezaevinden Mehmet Fuat’a Mektuplar, Kemal Tahir’e Mahpushaneden Mektuplar
