İkinci Yeniciler Kimlerdir?
İkinci yeniciler, edebiyatta meydana gelen bir akımın temsilcileridir. 1950 yılında ön plana çıkan ikinci yeniciler Sezai Karakoç, Ece Ayhan, İlhan Berk, Turgut Uyar, Cemal Süreya, Edip Cansever, Ülkü Tamer gibi ünlü şairlerin temsilciliği ile ön plana çıkmıştır. Toplumcu gerçekçi kuşağa tepki olarak ön plana çıkan bu akım, 1940 öncesindeki gerçekçi yapıya tezat bir vizyona sahiptir. Garipçilere karşı bir tepki olarak da ön plana çıkan bu akımda gerçek üstü şiirlerin edebiyata kazandırılması sağlanmıştır. Yeni ikinci yeni akım sayesinde soyutlandırmalar, çağrışımlar, yeni imgeler şiir literatürüne girmiştir. Halk şiirine sırt çeviren bir akım olarak tanımlanan ikinci yeni şiirleri soyutlamayı ön plana alır. Anlamca kapalılığı bulunduğu bu şiirlerde garip akımının tam tersi bir yol izlenir.
İkinci Yeni Özellikleri Nelerdir?
Yalnızlık duygusu, bezmiş bir ruh hali, yenilmiş ve boşluk duygusunun ön plana çıktığı ikinci yeni şiirlerinde doğal güzelliklerden uzak bir anlayış benimsenir. Türkülerden ve halk folklorundan tamamıyla uzak olan bu akım, tek parti yönetiminin dayatmacı politikalarına karşı geliştirilmiştir. Toplumsal yoksulluğun ön planda olduğu İkinci Dünya Savaşı sonrasında ön plana çıkmasının bir anlamı vardır. Kilitli bir dil tarzını benimseyen ikinci yeni akımına sahip olan şairler dadaizim ve sürrealizmi ön planda tutarak şiirlerini kaleme almıştır. Anlatım zenginliği ile süslenen şiirlerde musiki ön plandadır. Ölçü ve ahengin arka plana atıldığı bu süreçte gerçeküstü soyutlamalar ön plana çıkar. İnsan, eşya ve görünümlerin soyutlaştırılması ile oluşturulan ikinci yeni şiirlerinde konu veya olaya yer yoktur. Diğer edebi türlerden net bir şekilde ayrılan ikinci yeni akımı anlam bütünlüğü, inanç üzerine kurulmuştur. Ahlak, ve toplum gibi konular şiirlerin dışında tutulmuştur.
Eserlerinde siyaset dışında kalan İkinci Yeniciler, biçimin içerikten önce geldiğini savunurlar. Şiirleri ile baskıcı düzeneklerin dışına çıkan şairler, bu akım sayesinde tüm sınırlayıcı düzenlerden kurtulurlar. Şiirin diğer sanatlarla yakın ilişkiye sokulmasına yardımcı olan İkinci Yeni şiirleri, içsel zenginliğin yeniden yorumlanması ile oluşturulur. “Folklor şiire düşman” sloganı ile ön plana çıkan bu akımda folklorik malzemenin şairin kişiliğini ezeceği savı öne sürülüyordu. Türk edebiyatına yeni renkler kazandıran ikinci yeni şiir akımının ön plana çıkan şairleri ise şu şekildedir;
Ece Ayhan
1931 yılında doğan Ece Ayhan, 2002 yılında hayata veda etmiştir. İkinci yeni akımının soyutlamalarını şiirlerinin kilit noktası olarak benimseyen Ece Ayhan, şiirlerini okuyucularını şaşırtma anlayışı üzerine oluşturmuştur.
Edip Cansever
1928 yılında doğan Edip Cansever, 1986 yılında hayata gözlerini yumuştur. Yıkıcı bir umutsuzluk ve toplumsal kaygıyı ön planda tuttuğu şiirlerinde özgün örnekler ile ön plana çıkmıştır.
İlhan Berk
1918 yılında doğan İlhan Berk, 2008 yılında hayata gözlerini yumuştur. Uyanış Dergisinde yer alan şiirleri, kapalı şiir örneklerindendir.
Ülkü Tamer
1937 yılında doğan Ülkü Tamer, özgün imge anlayışı ile ön plana çıkar. Yapmış olduğu soyutlama çalışmalarına örnek olarak Soğuk Otların Altında şiiri verilebilir.
Sezai Karakoç
1933 yılında doğan Sezai Karakoç, 2021 yılında hayata gözlerini yummuştur. Şiirlerini mistizmin etkisinde yazan Sezai Karakoç, serbest çağrışımlar yaptığı Köpükten ve Şahdamar eserlerinde ikinci yeni akımını temsil etmiştir.
Turgut Uyar
1927 yılında doğan Turgut Uyar, 1985 yılında hayata gözlerini yummuştur. Halk ve Divan şiirlerinden faydalanan Uyar, uyarlı ve ölçülü ilk şiirini Yol Yedigün Dergisi’nde yayınlatmıştır.
Cemal Süreya
1931 yılında doğan Cemal Süreya, 1990 yılında yaşamını yitirmiştir. Şiirlerinde kendine özgü bir anlatım benimseyen Süreya, ikinci yeni akımını zengin bir dirliğe sahip imgeleri ile en iyi şekilde yansıtmıştır.
