“r” Harflerini Söyleyememesi ile Bilinen En Bilindik Kişi Kim?
Bizce Özdemir Asaf
Yeni jenerasyon r harfini söyleyememesi ile bilinen en ünlü kişinin Beyazıt Öztürk olduğunu düşünüyor ancak; edebiyatımıza baktığımızda bu ismin Özdemir Asaf olduğunu biliyoruz. 1923 yılında, Ankara’da doğan Özdemir Asaf’ın asıl adı Halit Özdemir Arun’dur. Cumhuriyet dönemi Türk şairi olarak hafızalara kazınan Asaf; işletmeci, yayımcı, yazar, çevirmen ve şairdir. Hamdiye Hanım ve Mehmet Asaf Bey’in çocuğu olan Özdemir Asaf, 7 yaşındayken babası hayata gözlerini yummuştur. Bunun üzerine ailesiyle İstanbul’a taşınmıştır. İstanbul macerası, annesinin Özyuva Biçki Dikiş Kursu’nu açması ile devam etmiştir. Bu süreç içerisinde çıkan Soyadı Kanunu çıkmış, ailesi temiz, arı ve saf anlamına gelen Arun soyadını tercih etmiştir. R harfini söyleyemeyen Asaf, bu nedenle hiçbir zaman soyadını kullanmamıştır.
Asaf’ın Öğrenim Dönemi
İstanbul’a taşındıktan sonra Fransız Erkek Lisesi’ne giden Asaf, daha sonra Galatasaray Lisesi’ne geçmiştir. Çocukluğunda akciğer rahatsızlığı yaşayan Asaf, lise yıllarında hastalığı tekrar edince okulu bırakmak durumunda kalmıştır. Parasız eğitim hakkı elinden giden şair, daha sonra Kabataş Lisesi’ne yazılmış ve buradan da mezun olmuştur. Üniversiteyi İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesinde tamamlayan şair, İktisat Fakültesinde ise yüksek lisans yapmıştır. Yüksek lisansını tamamlamadan öğrenimini Gazetecilik Enstitüsünde devam ettiren Asaf, bu bölümden de mezun olmadan çalışma yaşamını sürdürmüştür. 1962 yılına kadar çevirileri çeşitli dergilerde yayınlanan şair, bir yandan gazetecilik yapıyor, diğer yandan sigorta prodüktörlüğü yapıyordu. Askerden döndükten sonra Sanat Basımevini ve Yuvarlak Masa Yayınlarını kuran Asaf’ın bir de barı vardır.
Özdemir Asaf’ın Kızı Anlatıyor
Babasının r harfini söylemek için büyük çaba sarf ettiğini ifade eden kızı Seda Arun’un şöyle bir anısı vardır.
“Babam, şiirlerinde babasının Asaf ismini kullanır, oysa asıl ismi Halit Özdemir Arun’dur. 1950 yılında Cağaloğlu’nda bir matbaa açar. Açılış işlemleri için gittiği vergi dairesindeki memur adını sorar. R’leri ‘ğ’ olarak söyleyen babam ‘Halit Özdemiğ Ağun’ der. Özdemir, bilinen bir isim olduğu için memur belgelere ‘Halit Özdemir Ağun’ yazar. Babam, bankonun üzerinden eğilerek bakar. Yanlış yazıldığını görünce ‘Soyadımı yanlış yazdınız. Doğğusu Ağun’ der. Memur yüzüne bakar. ‘Evet, Ağun’ der. ‘Hayığ, hayığ Ağğun.’ ‘Beyefendi anladım. Ağun.’ Babam sinirlenir. Cebinden kalemini kâğıdını çıkarır, kocaman harflerle ARUN yazar, R’lere basa basa yüksek sesle okur. ‘AĞĞĞĞĞUN.”
Özdemir Asaf ile Taksicinin Hikayesi
Bir gün matbaadan çıkarak taksiye binen Asaf, Karaköy’e gitmek ister ancak; taksi şoförü de r’leri söyleyemez. Asaf’a: “Neğeye biğadeğ?” der. Asaf, aynı şekilde karşılık vereceği için şoförün utanacağını düşünür. “Kağaköy” demek istemez. Bu nedenle “Eminönü” der. Eminönü’nde inen şair, buradan Karaköy’e yürür.
Lavinia Şiirinin Son Dörtlüğünde R Harfinin Olmadığını Biliyor muydunuz?
Taksi hikayesinden de rahatlıkla görülebildiği gibi Özdemir Asaf, son derece naif bir insandır. Hiç tanımadığı bir insanı bile kırmaktan çekindiği için kilometrelerce yürümek zorunda kalır. Bu kadar naif bir insanın elbette ki kırılması muhtemeldir. Bir kırılma hikayesi ve akabinde gelen muhteşem bir şiir destanına Özdemir Asaf’ın kendi anlatımı ile bakalım.
“Lisede Edebiyat Hocamız İsmail Habib Sevük idi. Sınıfta heğkese şiiğ okutuğ, sığa bana gelince, atlayıp yanımdakine geçeğdi. Biğ gün değste pağmak kaldığdım ve ‘Hocam’ dedim” Sınıfta heğkese şiiğ okutuyoğsunuz, bana niçin okutmuyoğsunuz? İsmail Hoca, bu soğuma şu cevabı veğdi; Oğlum Özdemiğ sen, şiiğ değil, şiiğin canına okuyoğsun.”
Bu olayın üzerine Asaf, Lavinia adlı şiirini yazar. Asaf’ın en sevilen ve en çok okunan şiirinin son dörtlüğünde hiç r harfi bulunmaz. Bu şiiri düzgün bir biçimde okuyan Asaf, ne kadar güçlü bir şair olduğunu en iyi şekilde ifade etmiştir. İşte Lavinia şiiri…
Sana gitme demeyeceğim.
Üşüyorsun ceketimi al.
Günün en güzel saatleri bunlar.
Yanımda kal.Sana gitme demeyeceğim.
Gene de sen bilirsin.
Yalanlar istiyorsan yalanlar söyleyeyim,
İncinirsin.Sana gitme demeyeceğim,
Ama gitme, Lavinia.
Adını gizleyeceğim
Sen de bilme, Lavinia.
İlginizi Çekebilir: Orhan Veli’nin Belediyenin Kazdığı Çukura Düşerek Öldüğünü Biliyor muydunuz?
