Hayat Bir Sahne, Hepimiz Tiyatrocuyuz
Tiyatro Nedir?
Daha önce hiç hayatın bir sahne, sizin de oyuncu olduğunuzu düşündünüz mü? Belki de bir oyunun içindesiniz ancak bunu farkında değilsiniz. Aslında tiyatrolar herhangi bir durumun, tasarının veya olayın sahnede canlandırma amacıyla yazılmış eserlerin canlandırılmasıyla ortaya çıkar. Oluşturulan dramatik metinler, canlandırma olduğu için tiyatro olarak adlandırılır. Tiyatro kelimesi, eski Yunan’da bir oyunun oynandığı yer olarak da ifade ediliyordu. Güzel sanatların ve edebiyatın bir dalı olarak kabul edilen tiyatro metinlerinin sözcüklerle sihirli bir hale gelmesiyle hayatımızda yer buldu, Genellikle sahnede canlandırılmak üzere yazılan tiyatro metinlerinin yalnızca okunmak üzere kaleme alınan seçenekleri de bulunur.
Nereden Çıktı Bu Tiyatro?
Diğer sanat dallarında olduğu gibi dini törenlerden günümüze kadar ulaşan tiyatro, zaman içerisinde bir sanat haline dönüşmüştür. İnsanların kendi beden hareketleri ile olayları temsil etme çabalarına dayanan bu sanat, eski Yunan’da gelişip çeşitlendirilerek günümüze kadar ulaşmıştır. Bunun yanı sıra eski Şamanist inanç ve törenler de tiyatronun doğuşunda önemli olan bir başka etkendir.
Batılı Tiyatrolar ile Modernleşme
Batılı anlamdaki tiyatro türü, Türk edebiyatında Tanzimat döneminde girerek bir devrim yaratmıştır. O güne kadar köy seyirlik oyunları, meddah hikayeleri, orta oyunu, kukla ve Karagöz oyunları tiyatro türünün yerinde kullanılıyordu. Şinasi’nin Şair Evlenmesi isimli eseri, batılı anlamda tiyatro türünün ilk eseri olarak bilinir. Daha sonra Abdülhak Hamit, Recaizade Mahmut Ekrem, Ahmet Mithat Efendi ve Namık Kemal gibi isimler de tiyatro konusunda eserler kaleme alarak günümüze kadar ulaştırmıştır.
Tiyatro Hangi Özelliklere Sahip?
Tiyatroda kişiler, zaman, mekan ve olay dramatik metinlerin içerisinde kendisine yer bulur. Genellikle bir olayın ortaya çıkması, gelişmesi ve sonuçlanması ele alınır. Dekor çerçevesinde sahneye kurulan ve bu dekorun değişerek çeşitli sahtelerin oluşturulması ile ele alınan tiyatro trajedi, komedi, dram gibi farklı türlere ayrılır.
Tiyatroda Trajedi Türü
Trajedi türünde yer kendisine yer buradan tiyatrolarda tarihsel olaylar ve efsaneler gibi konuları işlenir. Bu konuların acıklı bir şekilde sonuçlandırıldığı tiyatro eserleri trajedi olarak anılır. Trajedi türündeki tiyatro metinleri 17. yüzyıldan itibaren hayatınızdadır.
Hayat Bir Trajedi mi Yoksa Komedi mi?
Tiyatro türlerinin bir diğeri ise komedidir. Eski Yunan’da ortaya çıkan komedi türündeki tiyatrolar karakter komedisi ve töre komedisi gibi birbirinden farklı seçeneklere sahiptir. Aristofanes, komedi türünün ilk temsilcisidir. Türk edebiyatında ise komedi türünde ilk tiyatro eserleri veren edebiyatçılarımız Şinasi’dir. Şinasi’den Şair Evlenmesi, Haldun Taner’den Gözlerimi Kaparım Vazifemi Yaparım adlı eserdir.
Olayı Dramatize Edenler Burada
Tiyatro türlerinde bir diğer seçenek ise dramdır. Bütün hayatın gerçeklerini yansıtmayı amaçlayan dram konusundaki tiyatrolar trajedi ve komedi türlerinin özelliklerini bünyesinde barındırır. Dram türünde tiyatro kaleme alan en ünlü yazar Shakespeare ve Fransız sanatçı Victor Hugo’dur. Ülkemizde ise Namık Kemal’in Vatan Yahut Silistre adlı eseri dram türünde yazılmış tiyatro eserleri arasında bulunur.
Özellikleri Bizden Biri Olduğunu Kanıtlıyor
Tiyatronun kendine has yazım özelliği vardır. Karşılıklı konuşmalar üzerine kurulu olan tiyatroda cümlelerin kısa ve anlaşılır olması önemlidir. Olayların oyundaki kişiler tarafından doğrudan anlatıldığı tiyatroda anlatıcı ve koro maddeleri vardır. Dramatik örgü, yer, zaman ve çatışma gibi yapı unsularına sahip olan tiyatro, günümüzde hala popülerliğini koruyor. Ülkemizin değerli sanatçılarının ortaya koyduğu eserler, kapalı gişe olarak oynuyor.
İçinde yaşadığımız bu dünya tiyatronun içinde tiyatro mu yoksa bu hayatın gerçekliğinde biraz olsun kafamızı dağıtmak için tercih edebileceğiniz biri sanat dalı mı, onu zaman gösterecek.
