Belki de Palyaçolar Ağlardı Pazartesi Sabahları
Turgut Uyar’a Ait Sanılan Palyaço Şiiri
Boyalı ve gülen yüzlerin ardından kim bilir hangi hayallere, hangi düşüncelere dalmıştır palyaçolar. Bazı çocukların korktuğu, kimilerinin çok sevdiği, Yeşilçam Filmlerinin önemli aktörlerinden olan palyaçolar, günümüzde hala etkisini koruyor. Çocukların doğum günlerinde, düğün gibi özel organizasyonlarda ve çok daha fazla alanda görmeye alışkın olduğumuz bir palyaço, bir gün bir şairin kalemine takıldı. Bu şair Turgut Uyar’dan başkası değildi. Gelin, hep birlikte önce bu şiiri okuyalım sonra da Palyaço şiirinin hikayesini inceleyelim.
PALYAÇO Şiiri
kaç kişiyi öldürdüm düşlerimde
kaç kilo çekerdi yalnızlık
kaç kere ezildim altında
yaz yağmurlarının
belki de palyaçolar ağlardı pazartesi sabahları
her sirk geldiğinde ağlamaklı olurduk
hep ağlamaklı olurduk gülünecek halimize
kim sevmezdi çiçekleri filan
”ben sevmezdim” dedim, “yalan” dedi
bunu palyaço söyledi,
palyaço söyledi ben yazdım
yazdım, yazmasam ağlayacaktım
herkes ağlarmış biraz, ben de ağladım
sırf bu yüzden mi ağladım
alçaklık gibi bir şey oldu bu biraz
biraz birazdım her şeyden
dün biraz sinirlenmiştim mesela
yarın bir kadını seveceğim biraz
biraz biraz kör oldum bügünlerde
ama rakı kadehlerini boşaltmayın
eksilmesin hiçbir şey
hiçbir şeyden dahi olsa
kalsın biraz
*
umursamıyorum yılgınlığımı filan
çünkü sessizce yaşanmalı her şey
bir devrim sesszce olmalı mesela
ve her sözcüğüne inanmalı bir palyaçonun
bir palyaço neden yalan söylesin ki
ben palyaço olsaydım söylemezdim
marangoz olsaydım da söylemezdim
ben insan olsaydım yalan söylemezdim!
hem nereden çıkardınız palyaçonun yalnızlığını
kaç kilo çeker ki bir palyaço
hem neden yüzüme vuruyorsunuz
bir çirkin ördek yavrusu olduğumu
gocunmam ki ben, ben gocunmam
bir palyaço ne kara gocunmazsa
o kadar, o kadar gocunmam işte
rakı doldurun! eksilmesin
*
bitmedi, yazacağım daha
yazmazsam ağlayacağım çünkü
alçakça olacak biraz
hem biz o zaman kimdik ki, nerelere giderdik
her sokakta biraz daha eksilirdik
bilirdim, geceleri puslu puslu olurdu bazen
bazen birisi fısıldarmış gibi olurdu
”duyamadım”, derdim, “tekrar et!”
sessizliğe bürünürdü o vakit her şey
sokaklar daha bir puslu
palyaçolar daha bir ağlamaklı olurdu
ve ben daha bir alçak olurdum
ağlardım biraz
hem sen kimsin, çekiştirme diyorum
hatta kuyruğuma basma diyorum
acıyor, tırmalarım,-
diyorum
kahrol, kahrol!
diyorum
*
geçen gün yüzüme rastladım bir ilan panosunda
korktum birden, kusacak gibi oldum
”olur öyle” dedi palyaço,
”herkes alçaktır biraz”
”otur ulan!” dedim, bağırdım ona
ben bazen bağırırım biraz
”rakı doldur!” dedim, “eksilmesin!”
ben bazen eksilirim biraz
aslında hepimiz eksilirmişiz biraz
bunu sonradan öğrendim
ben aslında her şeyi sonradan öğrendim
herkes herkesi sonradan öğrenirmiş
bunu da sonradan öğrendim
örneğin;
geçen gün bir kadınla seviştim
biraz değil çok seviştim
ya işte öyle palyaço
diyorum ki,
bunu da yeni öğrendim
sevişmek de eksilmekmiş biraz
*
kim sevmezdi ki kuş ötüşlerini filan
”ben sevmezdim” dedim, “yalan”
dedi
bunu palyaço söyledi
palyaço söyledi, ben yazdım
yazmasam, alçak olacaktım
hem ben roman da yazdım biraz
bazen diyorum ki, palyaço,
sen olmasan ben ne yaparım
alçakça eksilirim belki biraz
her yağmur yağışında yerindi dibine girerim
hiçbir kadının kasıklarını öpemem belki
ya da unuturum sonradan öğrendiklerimi
biraz biraz anlıyorum ki,
yüzler eller, o terli vücutlar filan
her şey plastikmiş biraz
*
haydi sirtaki yapalım palyaço
rakı doldur, yine eksildik biraz.
Bu Şiir Ona Başkasından Gelmişti
Palyaço şiiri, Turgut Uyar’a ait değildir. Bu şiiri ona anonim bir kişi göndermiştir. Şiirin Uyar’a ait olmadığını bugüne kadar yayınlanan kitaplarında bu şiire rastlanmamasından da anlayabilirsiniz. Nedendir bilinmez; geleneksel ve dijital medyada bu şiirin Uyar’a ait olduğu söylenmiştir. Şiirin Uyar’a ait olmadığını oğlu Hayri Turgut Uyar, verdiği bir demeçte açıkça dile getirilmiştir. Yaptığı açıklamada annesi ve babasının aslında söylemediği şeyleri medya kanallarında söylenmiş gibi gösterilmesinden duyduğu rahatsızlığı dile getiren Hayri Turgut Uyar, bu durumun kendisini rahatsız ettiğini dile getirmiştir.
Bu konuyla ilgili karşılaştığı sorunlarla mücadele yönteminin “kafasına takmamaya çalışmak” olduğunu ifade eden Hayri Turgut Uyar, Palyaço şiiri için; “Hala Palyaço şiiri Turgut Uyar’ın diye dolaşabiliyor. Bu sebeple çok fazla uğraşmanın çok fazla sinir bozmanın gereği yok diye düşünüyorum.” demiştir.
Palyaço Şiiri İsmail Batuhan Dedde’ye mi Ait?
Palyaço şiirinin İsmail Batuhan Dedde’ye ait olduğu ile ilgili de söylentiler bulunuyor. Ancak hiçbir kaynak, bu bilgiyi doğrular nitelikte değil. Bu nedenle Palyaço şiirinin anonim olduğunu söylemek daha doğru olur. Okuyanı derinden etkileyen bu şiir, birçok sanatçı tarafından da seslendirilmiştir. Şiiri seslendirenler arasında en bilineni Osman Sonat’tır. Duygu dışavurumculuğun, ekspresyonizmin, soyutluğun temsilcisidir Palyaço şiiri.
Şairi kim olursa olsun, hangi akıma mensup olursa olsun, oldukça derin duygular ile yazılan Palyaço şiiri, içindeki duyguları dizelere döken bir kimsenin kaleminden çıkmıştır. Yılgın, umutsuz, yorgun bir kişinin parmaklarından dökülen bu dizeler, duygusunu o kadar iyi bir şekilde yansıtmış ki okuyan herkesin kalbini sızlatacak, içine dokunacak bir başyapıt olarak karşımıza çıkıyor.
Sizce bu şiirin hangi dizesi sizin içinizden bir şeyler koparıyor?
